Παρουσιάστηκαν στην αρχαιολογική συνάντηση της Θεσσαλονίκης
Μία ανάγλυφη μαρμάρινη στήλη με τη μορφή ενός Μακεδόνα πολεμιστή και τα αποτελέσματα της ραδιοχρονολόγησης με τη μέθοδο του άνθρακα -14 σε υπόλειμμα φωτιάς που βρέθηκε στην επίχωση της Θόλου του ταφικού μνημείου στον Καστά είναι τα νέα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη στη Θεσσαλονίκη, κατά τις εργασίες της 29ης αρχαιολογικής συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο σε Μακεδονία και Θράκη.
Τα στοιχεία που παρουσίασε η ανασκαφική ομάδα συνδέει το μνημείο με τον Ηφαιστίωνα και την Ολυμπιάδα, η ραδιοχρονολόγηση τοποθετεί την κατασκευή του στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ., ενώ η κυρία Περιστέρη επανέλαβε για μία ακόμη φορά ότι ο χώρος ήταν λατρευτικός μέχρι τον 2ο αι. π.Χ. και στη συνέχεια, κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, το μνημείο καταστράφηκε. Επίσης, αναφέρθηκε στις επιγραφές ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ που έχουν βρεθεί μαζί με το συμπίλημα του Ηφαιστίωνα και δήλωσε πως το μνημείο είναι «παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον αγαπημένο του φίλο Ηφαιστίωνα και (κατασκευάστηκε) με αρχιτέκτονα τον Δεινοκράτη». Η ίδια δεν απέκλεισε το σενάριο να έχει ταφεί στο ηρώο και η μητέρα του Αλέξανδρου, η Ολυμπιάδα.
Σε ερώτηση του «Σ.Θ» για το αν έχουν παρουσιαστεί όλα τα ευρήματα ή αν η ανασκαφική ομάδα κρατά κάποια «στο συρτάρι», η κυρία Περιστέρη απάντησε: «Παρουσιάζουμε το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων, αλλά κατά τη μελέτη όλο και βρίσκουμε πράγματα…». Ακόμη, όσον αφορά τα έργα που πρέπει να προχωρήσουν, τόνισε ότι προέχει η στερέωση, η συντήρηση και η προσπάθεια να γίνει επισκέψιμο το μνημείο «για να γίνει κτήμα όλων όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά όλου του κόσμου».
Ο Μ. Αλέξανδρος και τα όπλα του Ηφαιστίωνα
Για τη μαρμάρινη στήλη μίλησαν οι συνεργάτες της κυρίας Περιστέρη Μιχάλης Λεφαντζής και Antonio Corso.
Όπως είπε ο κ. Λεφαντζής, η στήλη είναι ευμεγέθης και αποτελεί τμήμα από τη ζωφόρο του βάθρου του Λέοντα. Το ανάγλυφό της απεικονίζει έναν Μακεδόνα Πεζεταίρο που φέρει ασπίδα και κρατά δόρυ, του οποίου η αιχμή είναι ασύμμετρη, να συμμετέχει σε πολεμική-νεκρική πομπή.
Όπως ανέλυσε το θέμα κατά την εισήγησή του ο κ. Κόρσο, ο πολεμιστής φέρει Μακεδονική ασπίδα και κράνος.
«Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα χαρακτηριστικά του μοιάζουν μ’ εκείνα του πορτραίτου του Αλέξανδρου του ΙΙΙ» είπε χαρακτηριστικά ενώ συμπλήρωσε πως στο φόντο διακρίνεται μια συκιά με ένα φίδι, τυλιγμένο γύρω από αυτή. Το κεφάλι του φιδιού εφάπτεται στο κράνος του πολεμιστή. Ο πολεμιστής φέρει ασπίδα και κράνος μεγαλύτερα από το μέγεθός του και παραπέμπει στο μυθικό αρχέτυπο ενός ήρωα που φέρει τα όπλα ενός άλλου ήρωα (όπως στον Όμηρο ο Πάτροκλος πηγαίνει στη μάχη φορώντας τα όπλα του Αχιλλέα). Ίσως του πολεμιστή που τιμάται στη ζωφόρο.
Πρόσφατες επιγραφικές μαρτυρίες αποκαλύπτουν ότι μεταξύ άλλων ο τύμβος Καστά ήταν και ηρώο του Ηφαιστίωνα. Συμπεραίνεται λοιπόν, πως ο πολεμιστής της ζωφόρου πιθανότατα είναι ο Αλέξανδρος που φορά τα όπλα του αγαπημένου συντρόφου του Ηφαιστίωνα, μετά τον θάνατό του. Η αιχμή μιας σάρισας εμφανίζεται μπροστά από την ασπίδα του Πεζεταίρου της νεκρικής πομπής. Ένα δεύτερο κομμάτι της ζωφόρου που σώζεται μόνο το κατώτερο τμήμα αναπαριστά τα πίσω πόδια ενός αλόγου σε κίνηση.
Οι σκηνές εντάσσονται στην πρακτική μιας χθόνιας λατρείας συνδέοντας τον κόσμο των νεκρών με τον κόσμο των ζωντανών.
Η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα
Στην εισήγησή του για την παλαιοσεισμολογία του Λόφου Καστά ο καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ Σπύρος Παυλίδης παρουσίασε στο κοινό τα αποτελέσματα της ραδιοχρονολόγησης με τη μέθοδο του άνθρακα -14, με επιταχυντή μάζας και διόρθωση με ισότοπα σε υπόλειμμα φωτιάς (ξυλοκάρβουνο) που βρέθηκε σε ίζημα της επίχωσης που κάλυπτε το πίσω και δυτικό τμήμα της Θόλου, με ηλικία που ανάγεται ημερολογιακά στο 300 συν-πλην 30 π.Χ., δηλαδή στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. με αρχές του 3ου αι. π.Χ. Το ξύλο από το οποίο προήλθε το κάρβουνο φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια κατασκευής της Θόλου και βρίσκεται ως υπόλειμμα πυρκαγιάς. Η αρχαιολογική έρευνα θα το διερευνήσει περαιτέρω και θα δώσει οριστική απάντηση.
«Για την ολοκλήρωση της χρονολόγησης απαιτείται λεπτομερέστερη συστηματική δειγματοληψία και ανάλυσή της με διαφορετικές μεθόδους, την οποία ευελπιστούμε να πραγματοποιήσουμε στο άμεσο μέλλον, στο πλαίσιο της νέας ανασκαφής» κατέληξε ο κ. Παυλίδης.
Η αποστομωτική απάντηση, πάντως, σε όσους επέμεναν πως το μνημείο είναι των ρωμαϊκών χρόνων η ανασκαφική ομάδα θεωρεί ότι δόθηκε από τη μελέτη που παρουσίασε ο κ. Παυλίδης στις εργασίες του ΑΕΜΘ.
Β.Α.
