Η Ρουμπρίκα // 30_09_2014

 Τρίτη σήμερα, 30 Σεπτεμβρίου, Γρηγορίου ιερομάρτυρος, επισκόπου Αρμενίας του Φωτιστού.

Τα κόμματα της χώρας βρίσκονται σε μία ενδιαφέρουσα κίνηση, ιδιαίτερα η Νέα Δημοκρατία, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 χρόνων από την ίδρυσή της.
Τα σχετικά αναμνηστικά φωτοστιμιότυπα και τα ρεπορτάζ ανοίγουν μία άλλη εικόνα. Θα την αισθητοποιήσουμε με τα παρακάτω διάφορα μηνυματικά κείμενα – αποσπάσματα.

Νέες εποχές:

Πού πάει η Νέα Δημοκρατία
σαράντα χρόνια μετά;
Αποτίμηση του ενός από τους δύο
πυλώνες του μεταπολιτευτικού
πολιτικού συστήματος – Η συνέχεια,
οι ρήξεις με το παρελθόν
και οι προοπτικές

Οι επιζώντες στην ομίχλη

Του
Αλέξη Καλοκαιρινού

 Αν η Μεταπολίτευση έχει τελειώσει, η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται στην αρχή και στο τέλος της. Το παραμορφωμένο είδωλο του Κωνσταντίνου Καραμανλή απεικονίζεται στο πρόσωπο του Κώστα Καραμανλή. Αλλά και εξαρχής, η χρονική απόσταση επιτρέπει τη σχηματοποίηση: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι ο βασικός συντελεστής του γεγονότος της Μεταπολίτευσης. Είναι επίσης ο αρχιτέκτονας της τεθλασμένης ευρωπαϊκής πορείας της χώρας.
Ο Καραμανλής δημιούργησε τη Νέα Δημοκρατία ως τολμηρή μετακίνηση από την προδικτατορική ΕΡΕ και την τοποθέτησε στο πλαίσιο της αποφασιστικής ανασκευής του μετεμφυλιακού κράτους. Η διαδρομή της Μεταπολίτευσης προδιαγράφεται σε έναν βαθμό στην αρχή της: ο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός» επιτέλεσε τομή στην ελληνική πολιτική ιστορία, χωρίς να είναι αρκετά ριζοσπαστικός ούτε και πολύ φιλελεύθερος. Αντίθετα, ο κεϊνσιανισμός και ο κρατικός παρεμβατισμός αποτέλεσαν σταθερά οδηγητικά νήματα που αποδείχθηκαν ανθεκτικά, ακόμα και στη «νεοφιλελεύθερη» αλλαγή του διεθνούς περιβάλλοντος. Από τα πρώτα εκείνα χρόνια, η άρση του διχαστικού αποκλεισμού μεγάλων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας και του στιγματισμού της πολιτικής τους έκφρασης συνυφάνθηκε με μια γενναιόδωρη οικονομική πολιτική που ενίσχυσε την κατανάλωση χωρίς να στήσει παραγωγική βάση για ανάχωμα στο χρέος. Η ευμάρεια της Μεταπολίτευσης αποδείχθηκε επισφαλής αλλά αυτό δεν την καθιστά λιγότερο πραγματική. Οι θεσμοί και μαζί τους η δημόσια σφαίρα λειτούργησαν υπό συνθήκες πρωτοφανούς ομαλότητας, αλλά τα νέα συλλογικά υποκείμενα συγκροτήθηκαν σε αναφορά προς το κράτος ως δεξαμενή του πλούτου, είτε ως μοχλό για την απόκτησή του. Εν τέλει, η πρώτη μεταπολιτευτική διακυβέρνηση της ΝΔ δημιούργησε τις συνθήκες για την «ομαλή» μεταβίβαση του κράτους. Η άλλη όψη της εναλλαγής στην εξουσία, δηλαδή της στοιχειώδους πολιτικής κανονικότητας, είναι η κατοχή του κράτους από τον πολιτικό φορέα της εξουσίας.
Σήμερα πια τα πράγματα φαίνονται αρκετά διαφορετικά. Αλλά όχι τελείως: τα κόμματα της συγκυβέρνησης εξακολουθούν να νέμονται το κράτος, έστω και υπό τις συνθήκες συμπίεσης που επιβάλλουν αφενός η συγκατοίκησή τους και αφετέρου ο ρόλος που αυτοβούλως υιοθέτησαν, της μετάφρασης στα ελληνικά, δηλαδή της παραμορφωτικής προσαρμογής και διεκπεραίωσης των επιταγών των πιστωτών.
Αν και ο κομματικο-κρατικός πυρήνας διασώζεται ακόμα και σήμερα, μεγάλο μέρος της παραδοσιακής πελατείας τους, που θυσιάστηκε κατά την επιχείρηση διάσωσης του κομματικού κράτους-εργαλείου, έχει επενδύσει τις προσδοκίες του αλλού. Περισσότερο, πάντως, τα αστικά κόμματα της συγκυβέρνησης πληρώνουν την επιλογή τους να διασώσουν τον κρατικό πυρήνα της εξουσίας τους λεηλατώντας τα αστικά στρώματα της κοινωνίας. Αυτά ισχύουν ετεροβαρώς, πολύ περισσότερο για το ΠαΣοΚ, του οποίου το κυβερνητικό παρελθόν λεηλατεί – δηλαδή υπόσχεται να αναστηλώσει – ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά για τη ΝΔ. Σε αντίθεση με το ΠαΣοΚ, η ΝΔ παραμένει κόμμα εξουσίας. Και θα παραμείνει κόμμα εξουσίας όταν, όπως είναι το πιο πιθανό, σε λίγους μήνες χάσει τις εκλογές.
Η ΝΔ δεν μπόρεσε ποτέ να συγκροτηθεί ιδεολογικά. Η κρίσιμη μάζα του στελεχικού δυναμικού της δεν ενστερνίστηκε τη «σοσιαλμανή» ιδεολογία του ιδρυτή της, ούτε, στη συνέχεια, τη «νεοφιλελεύθερη» ιδεολογία του εμβόλιμου στη μακρά πασοκική διακυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη. Για τον ανιψιό Καραμανλή η ιδεολογία ήταν περιττή. Για τον διάδοχό του είναι πολυτέλεια. Σήμερα το κόμμα ζει στον απόλυτο ιδεολογικό αποπροσανατολισμό, ανάμεσα στις αχώνευτες ντιρεκτίβες των πιστωτών, στις αγκυλωμένες φαντασιώσεις που το γεφυρώνουν με την άκρα Δεξιά και στα βαθιά ριζωμένα αντανακλαστικά με τα οποία συνδιαχειρίζεται το κρατικό φέουδο.
***
Σαράντα χρόνια ΝΔ:
συνέχειες και ασυνέχειες

Της
Κωνσταντίνας Ε. Μπότσιου

 Η ιδρυτική διακήρυξη της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) στις 28 Σεπτεμβρίου 1974 παρουσίαζε ό,τι υποδήλωνε το όνομά της: προτεραιότητα του νέου κόμματος αποτελούσε η «θεμελίωση αληθινής και σύγχρονης δημοκρατίας». Κατά τον ιδρυτή της, Κωνσταντίνο Καραμανλή, ήταν μοναδική ευκαιρία να επιλυθεί το έλλειμμα δημοκρατικών θεσμών και δημοκρατικής νοοτροπίας, που προκαλούσε θεμελιώδη κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.
Σε αντίθεση με το ΠαΣοΚ, το κόμμα δεν αυτοαποκλήθηκε κίνημα και δεν αποκήρυξε το παρελθόν. Υποσχόταν αποκατάσταση του πολιτεύματος, όχι ρήξη με την πολιτική προ της δικτατορίας. Ομοίως, επιβεβαίωσε τον δυτικό προσανατολισμό – παρά την αποχή από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ (1974-1980) – ενώ, ταυτόχρονα, επεδίωξε την ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες για να εκσυγχρονιστεί και να ενδυναμωθεί διεθνώς η χώρα. Οικονομία και δημόσια διοίκηση ακολούθησαν πάγιες δομές, υποστηριζόμενες, πια, από ένα ευρύτερο πλέγμα λογοδοσίας και κοινωνικής προστασίας. Η νομιμοποίηση της Αριστεράς διάβρωσε την «αντικομμουνιστική» εθνικοφροσύνη και πρακτικές αυθαιρεσίας ή αποκλεισμού.
Η ΝΔ δεν ήταν απλή συνέχεια της ΕΡΕ. Μολονότι οι περισσότεροι πολιτευτές της προσχώρησαν στο κόμμα, ορισμένοι παλαιοί πρωταγωνιστές δεν συνέχισαν, ενώ αναδείχθηκαν νεότεροι και διακεκριμένες προσωπικότητες – βοηθούντος του καινοτόμου ψηφοδελτίου επικρατείας. Ως ιδεολογικό υπόβαθρο του κόμματος ορίστηκε ο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός», μείγμα φιλελεύθερης δημοκρατίας και κοινωνικής μεταρρύθμισης.
Με αυτά τα εφόδια η ΝΔ κατάφερε να κυριαρχήσει στην ελληνική πολιτική της δεκαετίας του 1970. Παρ’ όλα αυτά, η ήττα από το ΠαΣοΚ το 1981 ήταν αναπόφευκτη δυνάμει του ευρύτατου αιτήματος για κυβερνητική εναλλαγή και της ριζοσπαστικότητας του μηνύματος που εκόμιζαν οι σοσιαλιστές – όπως και αλλού στην Ευρώπη. Η ένταξη στις Κοινότητες και η μετάβαση του Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας έκαναν εξάλλου σχετικά ασφαλή την επιλογή της «συγκατοίκησης».

*

Σύντομο Βιογραφικό Κων/νου Καραμανλή

Ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής (8 Μαρτίου 1907 – 23 Απριλίου 1998) ήταν Έλληνας πολιτικός ο οποίος διετέλεσε τέσσερις φορείς Πρωθυπουργός της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας και δύο φορές Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Γεννήθηκε το 1907 στη σημερινή Πρώτη, (πρώην Κιούπκιοϊ) του σημερινού νομού Σερρών στην τουρκοκρατούμενη ακόμα Μακεδονία, έξι χρόνια πριν την απελευθέρωση από την προέλαση του ελληνικού στρατού. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Καραμανλής (1880 – 1932), δάσκαλος και μετέπειτα καπνοκαλλιεργητής, ο οποίος πολέμησε στον Μακεδονικό Αγώνα[1], ενώ μητέρα του ήταν η Φωτεινή Δολόγλου (1888- 1940). Είχε τρεις αδελφούς και τρεις αδελφές που κατά σειρά γέννησης ήταν η Όλγα (1911), ο Αλέκος (1914), η Αθηνά (1917), η Αντιγόνη (1921), ο Γραμμένος (1925) και ο Αχιλλέας (1929).
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αφού ολοκλήρωσε τη στοιχειώδη εκπαίδευσή του στη γενέτειρά του, συνέχισε τη δευτεροβάθμια στο διτάξιο Γυμνάσιο Νέας Ζίχνης και ύστερα (1920) στο Γυμνάσιο Σερρών. Την εποχή εκείνη μεγάλη ευεργεσία στην οικογένεια του Γ. Καραμανλή πρόσφερε ο τότε καθηγητής και βουλευτής Σερρών Αθανάσιος Αργυρός, ο οποίος μετά τις σαρωτικές σε βάρος του Βενιζέλου εκλογές του 1920 περιελήφθη στην κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη. Τότε ο Α. Αργυρός ανέλαβε την επιμόρφωση του πρωτότοκου Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Αθήνα (1923), όπου και τον εισήγαγε οικότροφο στο Αθηναϊκό Λύκειο Μεγαρέως (στο Παγκράτι) προκειμένου στη συνέχεια να σπουδάσει δικηγόρος. Τελικά ο Κ. Καραμανλής φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών απ΄ όπου έλαβε το πτυχίο της νομικής στις 13 Δεκεμβρίου του 1929. Υπηρέτησε στρατιωτική θητεία 4 μηνών ως μέλος πολύτεκνης οικογένειας. Αρχικά ξεκίνησε να ασκεί τη δικηγορία του στις Σέρρες και το 1932 αποφάσισε να πολιτευτεί. Εισήλθε στην πολιτική με το Λαϊκό Κόμμα, δίπλα στον Α. Αργυρό, με το οποίο εκλέχθηκε αμέσως βουλευτής Σερρών, πρώτη φορά το 1935, σε ηλικία 28 ετών.
Επανεξελέγη βουλευτής τον επόμενο χρόνο, τον Ιανουάριο του 1936, στις τελευταίες εκλογές πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αργότερα, η εφημερίδα Ελευθερία τον κατηγόρησε ότι, σε εκείνες τις δεύτερες εκλογές, κέρδισε την έδρα παραπλανώντας τους ψηφοφόρους του ως τότε προστάτη του, Α. Αργυρού, ο οποίος έμεινε έτσι εκτός Βουλής, αλλά και στη συνέχεια εκτός πολιτικής.[2][3]. Τον Αύγουστο του 1936 ο Ι. Μεταξάς κηρύσσει δικτατορία. Την εποχή αυτή ο Κ. Καραμανλής δικηγορεί και στη συνέχεια μεταβαίνει στην Αυστρία και Γερμανία για να φροντίσει την βαρυκοΐα του, που άρχισε να τον βασανίζει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.