Πρωτοβουλίες για την επιστροφή τους ζήτησε από τον Π. Παυλόπουλο
Να αναλάβει πρωτοβουλία για την επιστροφή των εκκλησιαστικών κειμηλίων των Ιερών Μονών Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου ζήτησε από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο αντιπροσωπεία της Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. κατά την επίσκεψή της στο Προεδρικό Μέγαρο την Κυριακή, 6 Νοεμβρίου.
Η αντιπροσωπεία, εν όψει της συμπλήρωσης 100 χρόνων, ενημέρωσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το ιστορικό της κλοπής των χειρογράφων των Ι. Μονών Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου από τον Βουλγαρικό στρατό κατοχής κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Επίσης του παρέδωσε:
1) τους τρεις τόμους του επιστημονικού περιοδικού «Σερραϊκά Σύμμεικτα» που εκδίδει η Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.,
2) το πόνημα του Πανεπιστημιακού κ. Βασίλη Κατσαρού (έκδοση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Σερρών) σχετικά με την ταυτοποίηση των χειρογράφων που βρίσκονται στο Κέντρο Σλαβοβυζαντινών σπουδών «Ivan Dujcev» της Σόφιας και
3) υπόμνημα σχετικό με το θέμα.
Η αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τον Πρόεδρο κ. Δημήτριο Δημούδη, τον Αντιπρόεδρο κ. Βασίλειο Γιαννογλούδη και τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων κ. Αντώνιο Φραγγεδάκη. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή της βουλευτή Σερρών του ΣΥΡΙΖΑ κυρίας Αφροδίτης Σταμπουλή, η οποία και παρευρέθηκε στη συνάντηση
Η αντιπροσωπεία της Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. παρακάλεσε τον κ. Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αναλάβει πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, με τελικό στόχο να επιστραφούν τα ταυτοποιημένα χειρόγραφα και τα κειμήλια των Ιερών Μονών Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου στους φυσικούς τους χώρους, ώστε να αποκατασταθεί η έννοια του δικαίου και να ενισχυθεί η ελληνοβουλγαρική φιλία και συνεργασία.
Ο κ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας ,δήλωσε ότι γνωρίζει την υπόθεση των κλεμμένων χειρογράφων και κειμηλίων από τις Μονές των Σερρών και πρότεινε να υπάρξουν συντονισμένες ενέργειες. Υποσχέθηκε δε ότι κατά την επίσκεψή του στις Σέρρες, στις 04/03/2017, θα υπάρξει νέα συνάντηση με την Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. για να συζητηθεί η περαιτέρω πορεία της διεκδίκησης.
«Έφθασε πλέον η ώρα…»
Στο υπόμνημά της προς τον Εξοχότατο Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας η Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. αναφέρει:
Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε
Η Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ., ΦΕΚ 901/Β/6-12-94), δραστηριοποιείται στην πόλη μας από το 1994 με σκοπό την επιστημονική έρευνα κάθε θέματος που αφορά στις Σέρρες και την περιοχή τους και ειδικότερα την περισυλλογή, διατήρηση, καταγραφή, μελέτη και δημοσίευση του ιστορικού, θεολογικού, φιλολογικού, γλωσσικού, αρχαιολογικού, λαο-γραφικού και καλλιτεχνικού υλικού. Η Εταιρεία μας έχει διοργανώσει πολλές διαλέξεις, ημερίδες, έχει χορηγήσει υποτροφίες και έχει εκδόσει τρεις τόμους του επιστημονικού περιοδικού συγγράμματος «Σερραϊκά Σύμμεικτα», με μελέτες που αφορούν στην πόλη και το Νομό Σερρών.
Με αφορμή την τελευταία επίσκεψη του Παναγιοτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθο-λομαίου στη Σόφια (7-10 Νοεμβρίου 2015) και την επαναφορά από Αυτόν του θέματος της επιστρο-φής των κειμηλίων που αφαιρέθηκαν κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τις Ιερές Μονές Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου θέτουμε υπόψη Σας τα παρακάτω:
Οι ως άνω Μονές, όπως πολλά βυζαντινά μοναστήρια, διατηρούσαν βιβλιογραφικά εργαστήρια στα οποία εργάστηκαν μερικοί από τους πιο σημαντικούς βιβλιογράφους από την Παλαιολόγεια εποχή έως τον 15ο αιώνα. Όσον αφορά στην Μονή του Τιμίου Προδρόμου, όλα τα βιβλία, χειρόγραφα και έντυπα που συγκέντρωσαν ή δημιούργησαν οι μοναχοί κατά τη διάρκεια επτά αιώνων φυλάσσονταν στη βιβλιοθήκη της Μονής ως το 1917 που έγινε η λεηλασία τους από το Βουλγαρικό στρατό κατοχής. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Προδρομίτη Μοναχού Γαβριήλ Κουντιάδη, αφού πρώτα είχαν απαγάγει τους μοναχούς και τους οδήγησαν σιδηροδέσμιους στη Βουλγαρία ως ομήρους, απογύμνωσαν τις Μονές από σκεύη και κειμήλια ανεκτίμητης αξίας, εικόνες, σταυρούς, δισκοπότηρα, αρτοφόρια, καντήλια, βημόθυρα, δεσποτικό θρόνο κ.α. και ολοκλήρωσαν το έργο της λεηλασίας με την αρπαγή όλου του περιεχομένου των βιβλιοθήκων τους. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, αυτά που αφαιρέθηκαν από τη μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών ήταν τα επί μεμβράνης χειρόγραφα, (τουλάχιστον 100), τα χαρτώα, (πάνω από 200) και 1.500 περίπου τα έντυπα βιβλία. Ανάμεσα τους και ο Κώδικας Α΄ της Μονής, «το κτιτορικόν τυπικόν», ο Κώδικας Β΄ (14ος αι.), άλλοι τρεις Κώδικες της Μονής (19ος αι.) και δέκα Νομοκανόνες.
Όλη η παραπάνω επιχείρηση διαρπαγής σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και εκτελέστηκε από έναν Βούλγαρο – Τσεχικής καταγωγής – τον Vladimir Sis. O Sis, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Σόφιας, γνώστης της ελληνικής και λατινικής γλώσσας, γνώριζε καλά την ανυπολόγιστη αξία των χειρογράφων. Τα κειμήλια των δύο μοναστηριών μεταφέρθηκαν αργότερα στη βιβλιοθήκη του Ερευνητικού Κέντρου Σλαβο-Βυζαντινών Σπουδών « Ivan Dujcev» του Πανεπιστημίου της Σόφιας.
Μετά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με το άρθρο 126 της συνθήκης του Neuilly(1919), η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα όλους τους θησαυ-ρούς που είχε υφαρπάσει, και φυσικά τα πολύτιμα χειρόγραφα των μονών. Όμως επεστρά-φησαν μόνο 259 χειρόγραφα. Από αυτά τα πέντε (4 περγαμηνά και ένα χαρτώο) παραμένουν μέχρι σήμερα στο Βυζαντινό Μουσείο,στην Αθήνα. Τα υπόλοιπα βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη με αριθμούς ΕΒΕ 2396-2643.
Για τα υπόλοιπα οι Βούλγαροι δήλωσαν άγνοια και για περισσότερα από εβδομήντα (70) χρόνια τα έκρυβαν με άκρα μυστικότητα, παρά τις επανειλημμένες επίσημες και ανεπίσημες οχλήσεις του ελληνικού κράτους και ειδικών επιστημόνων. Το μυστήριο λύθηκε τον Αύγουστο του 1990, όταν στο επιστημονικό συμπόσιο που διοργανώθηκε στη Σόφια, παρουσία Βουλγάρων και Ελλήνων επιστημόνων, αποκαλύφθηκε από τους Έλληνες καθηγητές Β. Άτσαλο, Β. Κατσαρό, Χ. Παπαστάθη, (από το Α.Π.Θ.) το επτασφράγιστο μυστικό και έγινε η ταυτοποίηση των ελληνικών χειρογράφων των Μονών Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου.
Έκτοτε πύκνωσαν οι διαμαρτυρίες και τα ψηφίσματα από την Ελλάδα για την επι-στροφή όλων των πολιτιστικών αγαθών στη χώρα που τα δημιούργησε. Όμως η Βουλγαρική πλευρά διαρκώς κωλυσιεργεί, προβάλλοντας ανιστόρητες δικαιολογίες ή θέτοντας παράλο-γους όρους παρά την υπόσχεση του πρώην Προέδρου της Βουλγαρίας Γκ. Παρβάνωφ στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, το Νοέμβρη του 2004 και τις συζητήσεις του τ. Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Καρ. Παπούλια με τον Βούλγαρο ομόλογό του για την επιστροφή τους. Για το θέμα αυτό έχουν κατατεθεί κατ’ επανάληψη ερωτήσεις στη Βουλή των Ελλήνων από Βουλευτέςτων Σερρών, Δράμαςκαι Θεσσαλονίκης.
Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε,
Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη μεγαλύτερη κλοπή χειρόγραφων της ελληνικής ιστορίας. Έφθασε πλέον η ώρα, οι σύμμαχοι μας και ήδη εταίροι στη μεγάλη οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Βούλγαροι, να εφαρμόσουν τις διατάξεις της συνθήκης του Neuilly (1919) και να μας επιστρέψουν τους κλεμμένους πολιτιστικούς θησαυρούς.
Η Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. εκφράζοντας τον διακαή πόθο όλων των Σερραίων Σας παρακαλεί να αναλάβετε πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινής γνώμης με τελικό στόχο να επιστραφούν τα υπόλοιπα ταυτοποιημένα χειρόγραφα και τα κειμήλια των Ιερών Μονών Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου στους φυσικούς τους χώρους, ώστε να αποκατασταθεί η έννοια του δικαίου και να διατηρηθεί και ενισχυθεί η ελληνοβουλγαρική φιλία και συνεργασία.
