Ενδιαφέρουσα ημερίδα για τον εθισμό των εφήβων
Μία άκρως ενδιαφέρουσα εκπαιδευτική ημερίδα παρακολούθησαν την Παρασκευή 19 Μάη στην ΕΚΚΑ Θεσσαλονίκης οι επιλεχθέντες δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι στην αυτοδιοίκηση, τα νοσοκομεία , κέντρα υγείας , μα και στις μονάδες φροντίδας εξαρτημένων .
Το θέμα ήταν: «Παθολογική χρήση του Διαδικτύου – Ο έφηβος και το διαδίκτυο, ψυχικές διαταραχές και ‘εθισμός’ στο διαδίκτυο, ο ρόλος του γονέα και του σχολείου».
Η Κάκια Νικολάου, Ψυχίατρος, Επιστημονικά Υπεύθυνη του Τμήματος Αποκατάστασης Εξαρτημένων ΙΑΝΟΣ του Γ.Ν.Θ. ‘Γ.Παπανικολάου’-Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης τόνισε ότι το Διαδίκτυο είναι ένας χώρος που μπορεί να προσφέρει αμέτρητες ευκαιρίες και δυνατότητες επικοινωνίας, ενημέρωσης, έρευνας, εκπαίδευσης και διασκέδασης, πρόσβασης σε πληροφορίες, ανταλλαγής ιδεών μέσα στην παγκόσμια κοινότητα, κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
Παράλληλα, όμως, ενυπάρχουν και κίνδυνοι:
Όλα τα φαινόμενα, οι συμπεριφορές και οι ψυχικές διαταραχές προϋπήρχαν και ενδεχομένως θα επιβιώσουν του Διαδικτύου και άλλων τεχνολογιών.
Αυτό που αλλάζει είναι το περιτύλιγμα. Σε καμία περίπτωση η λογοκρισία, το κλείσιμο ιστοσελίδων και ο περιορισμός της ελεύθερης έκφρασης μέσω του Διαδικτύου δεν είναι η λύση. Είναι σαν να κλείνεις μια ολόκληρη βιβλιοθήκη, επειδή μέσα σε αυτήν υπάρχει ένα «κακό» βιβλίο.
Η σωστή παιδεία, ενημέρωση και η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, ιδιαίτερα στα νεαρά άτομα, θα βοηθήσει στη μείωση αυτού του φαινομένου.
Η οικογένεια και το σχολείο είναι οι πρωταρχικοί φορείς που μπορούν να προφυλάξουν τα παιδιά από αυτά τα φαινόμενα. Το σύστημα αξιών της οικογένειας πρέπει να διακατέχεται από σεβασμό, ανεκτικότητα, αποδοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων.
Θεωρητική και έμπρακτη απόκρουση βίας, ρατσιστικών αντιλήψεων, σεξουαλικής εκμετάλλευσης, εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης ζωής, από όπου κι αν προέρχονται, όποιον κι αν αφορούν. Εγρήγορση. Η παθητικότητα και πολύ περισσότερο η ανοχή εκκολάπτουν και τροφοδοτούν τέτοιες καταστάσεις.
Η ελευθερία πράξης και έκφρασής μας σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία πράξης και έκφρασης του άλλου .
Η χρήση του διαδικτύου έχει αυξηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο (Lenhart, Hiltlin & Madden, 2005)
Σήμερα χώρες όπου το φαινόμενο έχει λάβει ενδημικές διαστάσεις (π.χ. Κίνα, Ν.Κορέα, Ταϊβάν) έχουν αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο δομών με στόχο να συνδράμουν στους χρήστες που αναγνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν ένα σημαντικό πρόβλημα. Η πρώτη εξειδικευμένη Κλινική με στόχο την αντιμετώπιση του εθισμού στο διαδίκτυο δημιουργήθηκε στη Κίνα, στο Πεκίνο, με 200 κλίνες, το 2005.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών(2007, 2010), η οποία διεξήχθη σε εφηβικό πληθυσμό με μέσο όσο ηλικίας τα 14,85 έτη παρατηρήθηκε:
– Αύξηση του ποσοστού παθολογικής χρήσης
– στην επαρχία ψηλότερα ποσοστά απ’ ότι στην Αττική
– εξίσωση αγοριών/ κοριτσιών
– κυρίως δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, 54% έχουν προφίλ στο Facebook
– 65% θα δημοσιοποιούσαν προσωπικά δεδομένα
– 18,4% θα συναντούσαν κάποιον άγνωστο στον φυσικό κόσμο
«Πανελλήνια Έρευνα στον Μαθητικό Πληθυσμό για τη Χρήση Εξαρτησιογόνων Ουσιών και άλλες Εξαρτητικές Συμπεριφορές», (2015), μεταξύ 3.202 μαθητών της Α΄ Λυκείου (16 ετών):
– 5,1% ψηλά στην κλίμακα των συμπεριφορών παθολογικής χρήσης του Διαδικτύου.
– Από αυτούς 19% ήταν κορίτσια που ασχολούνται κυρίως με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ 11% αγόρια που παίζουν κυρίως ηλεκτρονικά παιχνίδια.
– Το 40,5% απάντησε πως συχνά ή πολύ συχνά «μπαίνει στο Διαδίκτυο όταν νιώθει άκεφος/η», το 35,9% «για να ξεφύγει από τις στενοχώριες», ενώ ένα 20,8% παραδέχεται πως του «συμβαίνει να δυσκολεύεται να βγει από το Διαδίκτυο»
Χρήση
Περιστασιακή χρήση
Υπερβολική χρήση
Παθολογική χρήση
Κατάχρηση
Εξάρτηση: «το φαινόμενο κατά το οποίο παρ’ όλο που ο χρήστης εμφανίζει στερητικά συμπτώματα όταν διακόπτει την χρήση και χρειάζεται τεράστιες ποσότητες της ουσίας για να έχει το ίδιο αποτέλεσμα, παρ’ όλο που έχει υποστεί σοβαρές προσωπικές, κοινωνικές, νομικές και ιατρικές επιπλοκές και έχει δοκιμάσει ανεπιτυχώς πολλές φορές να διακόψει, παρ’ όλα αυτά εξακολουθεί να ξοδεύει τον περισσότερο του χρόνο στην ανεύρεση και την χρήση της ουσίας» (DSM 5, ICD 10)
‘Εξαρτητικές Συμπεριφορές/ Εθισμός’ δεν παρεμβάλλεται ουσία για να διεγερθούν οι υποδοχείς και τα διάφορα ανταποδοτικά συστήματα, σίγουρα δεν έχουμε τα ίδια σωματικά φαινόμενα ανοχής και στερητικού συνδρόμου, φαίνεται όμως ότι η έκκριση ενδογενών διαβιβαστών (ντοπαμίνη, ενδορφίνες) οδηγεί σε παρόμοια συμπεριφορά.
Δίνουμε έμφαση:
στον χρόνο που ξοδεύεται στην ενασχόληση με τους υπολογιστές,
στην συναισθηματική κατάσταση πριν και μετά,
στα φαινόμενα που προσομοιάζουν ανοχή και στερητικό
στις επιπτώσεις σε σημαντικές περιοχές της λειτουργικότητας
στην αποφυγή κοινωνικών σχέσεων
στις αποτυχημένες προσπάθειες ελέγχου της συμπεριφοράς παρά την επίγνωση της κατάστασης Πως αναπτύσσεται η παθολογική χρήση του Διαδικτύου;
Παράμετροι που επηρεάζουν:
– Ελκυστικότητα Διαδικτύου
– Προσωπικότητα εφήβου
– Συνυπάρχουσα Ψυχιατρική διαταραχή Συννοσηρότητα ψυχιατρικών διαταραχών και
παθολογικής χρήσης Διαδικτύου Όλες οι έρευνες αναφέρουν πολύ ψηλά ποσοστά συννοσηρότητας 60-100% (ιδιαίτερα στους ενήλικες)
Παράγοντες Κινδύνου:
έφηβοι, των οποίων κάποιος γονέας ή στενός συγγενής αντιμετώπιζε ή αντιμετωπίζει προβλήματα με τον τζόγο ή με άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές.
αγόρια, 16-25 ετών
Έναρξη ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια σε μικρή ηλικία (8 ετών).
Έφηβοι που είχαν μια μεγάλη νίκη όταν ξεκινούσαν την ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια.
Έφηβοι που έχουν εύκολη πρόσβαση σε χώρους τυχερών παιχνιδιών.
Αντικατάσταση των φίλων με άλλους συνομηλίκους που παίζουν τυχερά παιχνίδια.
Έναρξη της ενασχόλησης με τον τζόγο μόνος ή μαζί με τους γονείς ή αδέρφια.
Συναισθήματα ενθουσιασμού και έξαψης κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.
Σημάδια κατάθλιψης πριν την έναρξη της ενασχόλησης με τυχερά παιχνίδια.
Χαμηλοί βαθμοί στο σχολείο.
Άλλεςεξαρτητικές συμπεριφορές (κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά).
Χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο.
Ιστορικό εγκληματικότητας ή κλοπής χρημάτων προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η δραστηριότητα του τζόγου.
Απουσίες από το σχολείο προκειμένου να παίξει τυχερά παιχνίδια.
Προβλήματα στο σχολείο.
Χαμηλότερη αυτοεκτίμηση από τους συνομήλικους τους.
Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης αυτοκτονικού ιδεασμού.
Υψηλότερα ποσοστά ευερεθιστότητας και άγχους και χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης και αυτοπειθαρχίας στις κλίμακες προσωπικότητας.
Φτωχές δυνατότητες αντιμετώπισης προβλημάτων Παθολογική Χρήση Διαδικτύου: Επιπτώσεις του Cyberbullying
Τα παιδιά νιώθουν μοναχικά, δυστυχή και φοβισμένα, αισθάνονται ανασφαλή
και πιστεύουν ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτά.
Χάνουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους
Δεν θέλουν να ξαναπάνε στο σχολείο
Θέλουν να απομονωθούν από τις παρέες τους.
Επιπλέον, σε ακραίες περιπτώσεις, η συνεχής, επίμονη και έντονη παρενόχληση
έχει οδηγήσει σε τρομερές συνέπειες όπως η πρόθεση για αυτοκτονία
Τρόποι σωστής προσέγγισης και βοήθειας προς τα παιδιά.
`Προσέγγιση μέσα στην τάξη Συστάσεις (Όνομα, ειδικότητα, χωρίς εργασιακό φορέα)
Προσπαθούμε να μιλήσουμε στο δικό τους επίπεδο
Δεν τρομοκρατούμε, κρίνουμε, κατακρίνουμε, προκαλούμε ενοχές
Αποδεχόμαστε και παραδεχόμαστε πολλές από τις θέσεις τους
Μεταφέρουμε λίγα αλλά ξεκάθαρα μηνύματα.
