Γράφει ο
Μερτζανίδης Ανέστης
Οικονομολόγος ΑΠΘ
Τέσσερα χρόνια χωρίς αναφορά στα ελληνικά δρώμενα. Τέσσερα χρόνια υπομονής για ένα καλύτερο αύριο στην Ελληνική οικονομία. Τέσσερα χρόνια προσμονής για τα καλύτερα που θα έρθουν. Και είναι αλήθεια ότι το 2019 μας έκανε να πιστέψουμε ότι ο κόσμος γυρίζει και η καμπύλη της ύφεσης ανατρέπεται. Δεν θα μπω στη λογική να το δω από το πρίσμα της πολιτικής αλλαγής , θα δεχθώ όμως με χαρά όλες τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις όπως την αναθεώρηση της βάναυσης φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, την προώθηση των επενδύσεων, την αποκλιμάκωση της υψηλής ανεργίας .
Δεν μιλάμε για θαύματα , αλλά για απλές πρακτικές που στοχεύουν στη σταδιακή αύξηση του ΑΕΠ. Κάποτε προ ετών έγραψα για την ανάγκη της κρατικής πρωτοβουλίας να βγει μπροστά και να επενδύσει σε αναπτυξιακά έργα , δείχνοντας το δρόμο στους ιδιώτες επενδυτές ότι η Ελλάδα αποτελεί ένα ιδανικό growth story.
Και κάπου εκεί που αρχίσαμε να βρίσκουμε τις ισορροπίες μας και να βλέπουμε με ορίζοντα 2ετίας και όχι με ορίζοντα ημέρας, ήρθε το αναπάντεχο. Μία κρίση που δεν βασίζεται σε οικονομικά γεγονότα, σε δείκτες, σε μοχλεύσεις, σε παράγωγα επενδυτικά προϊόντα, αλλά σε έναν ιό !! Πάνω που ο μέσος Έλληνας είχε τελειώσει τη προσωπική του διατριβή για το οικονομικό φαινόμενο της κρίσης , του βάλανε απροειδοποίητο τεστ ιατρικού περιεχομένου. Και τα πήγε καλά!
Τα συγχαρητήρια και οι πανηγυρισμοί δεν αρμόζουν σε καταστάσεις που σχετίζονται με την απώλεια ακόμα και μιας ζωής, έστω και συγκριτικά με άλλα κράτη. Απλά να ευχαριστούμε τους εαυτούς μας για την ωριμότητα που επιδείξαμε και να συνεχίσουμε να συμπεριφερόμαστε υπεύθυνα μέχρι να βρεθεί στον ιατρικό ορίζοντα μια πραγματική λύση.
Επειδή όμως στη ζωή μας όλα έχουν να κάνουν με την οικονομία, ο covid 19 άφησε το δικό του ξεχωριστό αποτύπωμα στην οικονομική ιστορία. Σαν να έγινε μια επαναφορά στις εργοστασιακές ρυθμίσεις του κόσμου , που μας θύμισε ότι κανείς δεν είναι άτρωτος. Το παγκόσμιο φρένο που ζήσαμε ήταν πρωτόγνωρο . Από τη πλήρη παγκοσμιότητα που βιώναμε ξαναγυρίσαμε στην εθνική αποξένωση. Και όχι μόνο! Κλειστήκαμε στα σπίτια μας και ανακαλύψαμε εκ νέου τον εαυτό μας . Αυτόν που είχαμε προσπεράσει με τον ρυθμό που τρέχαμε, με τους στόχους που κυνηγούσαμε, με τις υποχρεώσεις που τον φορτώναμε, με τις δοκιμασίες που τον υποβάλλαμε.
Και ερχόμαστε στο σήμερα, που το ζητούμενο είναι η επανεκκίνηση! Οι θεωρίες πολλές και διάφορες. Όλες συγκλίνουν στη βασική αρχή της εκτύπωσης χρήματος και της διοχέτευσης του στις οικονομίες με άμεσο ή με έμμεσο τρόπο. Η μεν Αμερική γνωρίζει καλά το σενάριο καθώς το 2008 το εφάρμοσε εκτυπώνοντας δολάρια σας μαρουλόφυλλα και ανατρέποντας τη πιστωτική κρίση που ζούσε. Και το κατάφερε γιατί ο προσανατολισμός της ήταν η τόνωση του καταναλωτισμού και η αγοραστική δύναμη του μέσου αμερικάνου. Υπήρξε οριζόντια τόνωση ρευστότητας με ταυτόχρονη παροχή δανείων και καταβολή επιδομάτων. Και αυτό ξεκίνησε πάλι να εφαρμόζεται έστω και με μια κάποια καθυστέρηση.
Στην Ευρώπη οι εμμονές των Γερμανών με το πληθωρισμό , και η αυστηρή νομισματική πολιτική δεν άφησαν ποτέ περιθώριο για σπατάλες και παροχές . Ακόμα και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η ΕΚΤ διατηρεί τη ψυχραιμία της , αναγνωρίζοντας τις ανάγκες που δημιουργούνται και ανακοινώνει τονώσεις ρευστότητας για τα κράτη μέλη. Ευχάριστη εξέλιξη η συμφωνία Μέρκελ-Μακρόν να δοθούν 500 εκατομμύρια με τη μορφή επιχορηγήσεων , γεγονός πρωτόγνωρο και ενδεικτικό της δεινής θέσεις που έχουν περιέλθει πολλές οικονομίες της Ευρωζώνης.
Στα δικά μας τώρα. Ανακοινώνονται καθημερινά προγράμματα στήριξης εργασίας, επιδόματ , μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας και πολλά άλλα που αποσκοπούν στην επαναφορά στην κανονικότητα. Ειδική ενότητα αποτελούν τα δάνεια ειδικού σκοπού που προωθούνται με συνοπτικές διαδικασίες . Εδώ αξίζει να προσέξουμε λίγο παραπάνω. Καλοδεχούμενα τα δάνεια-γέφυρες που πρέπει να δοθούν άμεσα σε πολύ μεγάλες επιχειρήσεις που υποφέρουν από έλλειψη ρευστότητας (γιατί δεν πληρώθηκαν οι επιταγές που είχαν να εισπράξουν) ώστε να μην προκύψουν ελλείψεις σε βασικά είδη της αγοράς . Μιλάμε εξάλλου για οργανισμούς με πιστοποιημένα οικονομικά στοιχεία, κερδοφορίες και κύκλους εργασιών που αυταπόδεικτα είναι αξιόχρεοι .
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τις περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της Ελληνικής Οικονομίας. Εδώ το τοπίο είναι αρκετά ομιχλώδες. Σωστά ανακοινώθηκαν προγράμματα στήριξης για μικροεπαγγελματίες αλλά θα πρέπει διευκρινίσουμε κάτι. Όλα αυτά τα προϊόντα , δεδομένου ότι θα δοθούν με τη μορφή δανείων από το τραπεζικό σύστημα και η τράπεζα ακολουθεί συγκεκριμένη πιστοληπτική αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων υπάρχει μεγάλος κίνδυνος το εγχείρημα να πέσει στο κενό. Κι αυτό γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις επιχειρήσεων δεν υπάρχει πραγματική αποτύπωση των οικονομικών δεδομένων και κυριαρχούν οι ζημίες στις λογιστικές καταστάσεις. Τώρα αν κάποιος πιστεύει ότι θα πάρει δάνειο από τράπεζα αναφέροντας τη λέξη ζημία στη διαδικασία της αξιολόγησης , το λιγότερο που θα μπορούσα να πω είναι ότι έχει αυταπάτες!
Εδώ πρέπει να εστιάσει η κυβέρνηση σε μια πιο άναρχη παροχή δανείων μέσω τραπεζών με εγγύηση 100% (!!! ναι δεν τρελάθηκα) . Δεν μιλάμε για πολύ μεγάλα ποσά αλλά για μικρό πιστώσεις των 5000 και των 8000 ευρώ που θα boostαρουν την αγορά με κάποια δυναμική. Πολλοί θα πουν ότι τα χρήματα αυτά θα είναι δανεικά και αγύριστα. Δεν θα συμφωνήσω στο βαθμό που το κράτος έχει πλέον έναν σωστό μηχανισμό είσπραξης και ελέγχου που λέγεται εφορία. Μπορεί εγώ να έχω όλη την πονηρή διάθεση να κοροϊδέψω το σύστημα , τι θα κάνω όμως αν ξέρω ότι θα μου δεσμεύσουν τη περιουσία μου μέσω βεβαιωμένων οφειλών για τα μη επιστρεφόμενα ή θα με ελέγχουν τις 3 επόμενες οικονομικές περιόδους σαν επιχείρηση? Μάλλον θα το σκεφτώ δύο φορές περισσότερο να κλείσω την ομπρέλα στην πιστωτική καταιγίδα που έρχεται και να συντάξω ένα πιο ρεαλιστικό action plan με τις πραγματικές ταμειακές μου ανάγκες!
