Πως ένα γεωλογικό γεγονός επηρέασε την Ελληνική Επανάσταση
Γράφει ο Θεολόγης Ανδρονίδης
Όταν πριν πολλά χρόνια διάβαζα τους Άθλιους του Βίκτωρος Ουγκώ έπεσα πάνω σε μια φράση που τότε δεν την καταλάβαινα. Γράφει ο Ουγκώ: ο Ναπολέων έχασε στο Βατερλώ για 3 σταγόνες βροχής.
Στις αρχές Ιουνίου του 1815 στο σημερινό Βέλγιο, κατά τη διάρκεια της αποφασιστικής μάχης του Βατερλώ οι έντονες, αλλά και ασυνήθιστες για την εποχή, βροχοπτώσεις κατέστρεψαν τα επιτελικά σχέδια του μεγάλου Ναπολέοντα δίνοντας πλεονέκτημα στο στρατό των Άγγλων και Πρώσων. Από τον Μάιο μέχρι και τον Ιούνιο του 1815 μια σημαντική ατμοσφαιρική διαταραχή επικρατούσε πάνω από την Ευρώπη. Αν και στην ιστορία δεν υπάρχει «αν», είναι λογικό να υποθέσουμε πως ΑΝ οι βροχοπτώσεις δεν ήταν τόσο έντονες η έκβαση της μάχης θα ήταν διαφορετική.
Ο Ναπολέων μετά την επιστροφή του από την πρώτη εξορία, στη νήσο Έλβα, καταλαμβάνει την εξουσία στη Γαλλία στις 20 Μαρτίου 1815. Οι εχθροί του – Άγγλοι, Πρώσοι, Αυστριακοί και Ρώσοι – αντιλαμβανόμενοι την κρισιμότητα της κατάστασης αναλαμβάνουν δράση και ετοιμάζουν ένα στρατό 750.000 αντρών για να εισβάλουν στο Παρίσι. Ο δαιμόνιος Ναπολέων καταφέρνει σε μερικές εβδομάδες και συγκεντρώνει στρατό 200.000 αντρών εκ των οποίων 120.000 βρίσκονται στα σύνορα του Βελγίου. Θέλει να δράσει αμέσως πριν ενωθούν οι εχθρικές δυνάμεις, να επιτεθεί τον έναν μετά τον άλλον ξεχωριστά και να τους συντρίψει.
Εισβάλλει, λοιπόν, στις 15 Ιουνίου 1815 στο Βέλγιο και κατευθύνεται προς τις Βρυξέλλες. Ο στρατός του είναι χωρισμένος σε τρία μέρη : αριστερά ο στρατάρχης Νέυ, δεξιά ο στρατηγός Γκρουσύ και στο κέντρο με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού, ο Ναπολέων. Δύο μέρες πριν την αποφασιστική μάχη του Βατερλώ ο γαλλικός στρατός επιτίθεται στους Πρώσους και επιτυγχάνει δύο νίκες. Αυτό δίνει την λανθασμένη εντύπωση στον Ναπολέοντα ότι η Πρωσική στρατιά υπό τον Μπλύχερ έχει καταστραφεί και μπορεί ανενόχλητος να χτυπήσει τους Άγγλους υπό τον Ουέλιγκτον.
O Ουέλιγκτον, εντωμεταξύ, έχει στρατοπεδεύσει 5 km νοτίως του Βατερλώ σε μια πεδινή και ακάλυπτη έκταση διάσπαρτη από ομαλούς χωματόλοφους που σχηματίζουν ομαλές μικρές κοιλάδες, όπως είναι γενικά το έδαφος του Βελγίου. Εκεί οργάνωσε την άμυνα του και περίμενε τον Ναπολέοντα. Μετά τις 2 νίκες των Γάλλων επί των Πρώσων ο Ναπολέων έχει στρατοπεδεύσει απέναντι από τους Άγγλους.
Την παραμονή, όμως, της μάχης του Βατερλώ αναλώνει όλη την ημέρα μόνο στο να περιοδεύει έφιππος στο πεδίο της μάχης. Είχε τη βεβαιότητα ότι μια επίθεση κατά της στρατιάς του Ουέλλιγκτον θα του έδινε την ευκαιρία να διαλύσει την Αγγλοσυμμαχική στρατιά χωρίς ο Μπλύχερ να είναι σε θέση να βοηθήσει τον Ουέλιγκτον μιας και θα βρίσκεται μακρυά.
Όμως, αναβάλει την επίθεση εξαιτίας της έντονότατης βροχής η οποία μετέτρεψε το έδαφος σε λάσπη και η επέλαση του ιππικού, όπως και η μετακίνηση του πυροβολικού, γινόταν πολύ δύσκολη. Επίσης, η δυνατή βροχή εμπόδισε τους Γάλλους να διασχίσουν το ανοικτό πεδίο και τους υποχρέωσε να χρησιμοποιήσουν τη μοναδική, αλλά ανεπαρκή, οδό με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του στρατεύματος να μείνει πολύ πίσω.
Δεν έφτανε μόνο αυτό. Ο στρατηγός Γκρουσύ που είχε διαταχθεί να κυνηγήσει και να εξουδετερώσει τους Πρώσους, απέτυχε να τους επιτεθεί και επομένως, δεν κατόρθωσε να τους αποτρέψει να ενωθούν με τους Άγγλους. Αυτό συνέβη και εξαιτίας κακών πληροφοριών αλλά και γιατί το λασπωμένο έδαφος μείωσε σημαντικά την κινητικότητα των Γάλλων. Οι καθυστερήσεις αυτές δεν απέτρεψαν την ένωση τελικά των δυο στρατιών, δηλαδή Άγγλων και Πρώσων, και συνετέλεσαν στην επακόλουθη ήττα του Ναπολέοντα. Διαπιστώνουμε , λοιπόν, ότι οι καιρικές συνθήκες έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην έκβαση της μάχης του Βατερλώ και οι τρεις σταγόνες του Ουγκώ αποκτούν νόημα.
— ΑΝ ο Ναπολέων κέρδιζε την μάχη του Βατερλώ, ο σημερινός πολιτικός χάρτης της Ευρώπης θα ήταν πολύ διαφορετικός και συνεπώς και η Ελλάδα θα ήταν διαφορετική.
Στα απομνημονεύματα του Ναπολέοντα βρίσκεται μια επιστολή του Αλή Πασά που καταδεικνύει την απόλυτη εξουσία που ασκούσε ο Αλή Πασάς στην περιφέρειά του, την ανεξαρτησία του από την κεντρική διοίκηση της Κωνσταντινούπολης και τις διπλωματικές του σχέσεις με τους ηγεμόνες της Ευρώπης. Και σημειώνει ο Ναπολέων : «Τεχνικοί υπαινιγμοί (του Αλή Πασά) μου φανερώνουν την επιθυμία του να θέσω το εκτεταμένο και πραγματικά κραταιό πασαλίκι του υπό την προστασία μου. Κάτω από αυτόν τον άσβεστο πόθο του κρύβονται, όχι και τόσο καλά βέβαια, τα όνειρά του να ξεφύγει και τυπικά από την κυριαρχία του Σουλτάνου του…».
Το βιογραφικό του Θ. Ανδρονίδη
Ο Ανδρονίδης Θεολόγης σπούδασε Χημεία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αναλυτική Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Ήταν καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση και μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Σερρών. Είναι συνιδρυτής της ΕΜΕΙΣ και τακτικός εισηγητής στα Μαθήματα Κλασικής Παιδείας. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στο διαδίκτυο στο http://t-logo.blogspot.com και οι ομιλίες του υπάρχουν στο YouTube.
(συνεχίζεται)