Ομιλία με τίτλο: «Η Τρίτη ηλικία συναντά την πρώτη»
- Διδάσκει ακόμη και σήμερα, με τη στάση ζωής του, τους μαθητές του ο 93χρονος Ορεινιώτης συνταξιούχος εκπαιδευτικός- Πολλαπλά μηνύματα από την ομιλία του.
Του Δημητρίου Γ. Νάτσιου
Την Κυριακή 20 Μαϊου και ώρα 11.30 το πρωί στο Δημοτικό Σχολείο της Κάτω Ορεινής συναντήθηκαν συμμαθητές και συμμαθήτριες του 13ου Δημοτικού Σχολείου Σερρών που αποφοίτησαν από αυτό το 1969. Εμπνευστής- εμψυχωτής της ιδέας και διοργανωτής της προσπάθειας ήταν ο 93χρονος συνταξιούχος εκπαιδευτικός Βασίλειος Χορτομάνης ο οποίος έλκει τη καταγωγή του από την Ορεινή. Αν και διαμένει στη Θεσσαλονίκη κατάφερε να αναζητήσει όλους τους μαθητές του, να τους παρακινήσει και να τους συγκεντρώσει στη γενέτειρα του, το όμορφο, ακριτικό και μαρτυρικό χωριό της Ορεινής. Πολλοί μαθητές του ανταποκρίθηκαν στη πρόσκληση, τίμησαν την πρωτοβουλία του δασκάλου τους, θυμήθηκαν τα ανέμελα χρόνια του Δημοτικού και προχώρησαν μία σύντομη αναδρομή, καταθέτοντας έναν περιληπτικό απολογισμό εκείνης της εποχής στα μαθητικά θρανία. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους όλοι οι Ορεινιώτες που υπηρετούν την τοπική Αυτοδιοίκηση. Συγκρεκριμένα στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι δημοτικοί σύμβουλοι Σερρών Μιχάλης Θεοχάρης, Αθανάσιος Γάτσιος, η πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Σερρών Βασιλική Μπουρβάνη και ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Oρεινής Δημήτρης Δεμερτζής.
Ο Βασίλειος Χορτομάνης πραγματοποίησε ομιλία στην οποία εξήγησε τους λόγους για τους οποίους ο άνθρωπος δεν πρέπει να εγκαταλείπει ποτέ τη μάχη της ζωής. Ότι πρέπει να χαίρεται την ηλικία του, να μην γκρινιάζει αλλά αντίθετα να αισιοδοξεί, να χαμογελά να προσφέρει αγάπη τους οικείους του και τους συνανθρώπους του και να μοιράζεται εμπειρίες και σκέψεις.
Ο Βασίλειος Χορτομάνης με μαθητές του σε μία αναμνηστική φωτογραφία
Στην ομιλία του ο Βασίλειος Χορτομάνης ανέφερε:
« Αγαπητοί μου συμπατριώτες και φίλοι της Ορεινής. Ηρθα πάλι σήμερα σαν προσκυνητής στη γενέτειρα μου. Μπορεί να με θάμπωσαν τα φώτα της πόλης και μένω μακριά της εδώ και πολλά χρόνια ήδη, αλλά τα χώματα της που με έθρεψαν και η λαϊκή παράδοση που με γαλούχησε βρίσκονται πάντα σε μυστική επικοινωνία με τη σκέψη μου. Είμαι αθεράπευτα νοσταλγός της προγονικής μου γής και αισθάνομαι σαν τον μυθικό Ανταίο που, όταν πατώ το χώμα της αντλώ δυνάμεις απ’ αυτήν. Με συγκινεί ιδιαίτερα και η επικοινωνία μου μαζί σας, με σας που με συνδέουν, συγγενικοί, φιλικοί, πνευματικοί δεσμοί. Εσείς οι ξωμάχοι με τα βιώματα που κουβαλάτε, τις εμπειρίες και τη σοφία μίας ολόκληρης ζωής, με τις δοκιμασίες σας από τις πολεμικές περιπέτειες, τον εμφύλιο σπαραγμό, τις κακουχίες σταθήκατε όρθιοι και κρατήσατε ζωντανή την ακριτική αυτή γωνιά. Χάρη στις δημιουργικές σας πρωτοβουλίες η Ορεινή αποτελεί σήμερα μία ρωμαλέα κοινότητα με τους επιστήμονες, τους τεχνίτες, τους εργάτες κ.λ.π. με ευδόκιμη την παρουσία τους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό ως μετανάστες. Και η δική μου προσφορά: Μερικές σκέψεις μου, καταστάλαγμα θεωρίας και εμπειρίας μου για την Τρίτη και την πρώτη ηλικία. Η ηλικία των 65 ετών εξακολουθεί να αποτελεί κλασικό όριο για την υποχρεωτική συνταξιοδότηση και την είσοδο συνάμα στην τρίτη ηλικία. Δεν υπάρχει, όμως, κανένα επιστημονικό κριτήριο για το όριο αυτό. Ο εργάτης π.χ. στην ηλικία αυτή μπορεί αν είναι αργός στις κινήσεις του, αλλά πολύ γρήγορος από άλλη σκοπιά, ακριβώς γιατί διαθέτει ένα πλούσιο υπόβαθρο από εμπειρίες. Συχνά, ωστόσο, συνδέουμε τα γηρατειά με την αρρώστια. Σήμερα, όμως, με τη ιατρική πρόληψη και την θεραπεία, η επιστήμη μπορεί να παρατείνει τη μέση διάρκεια της ζωής μας και πέρα από τα εκατό χρόνια. Αλλά και η αλλαγή στις συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας βοηθούν στη ανάπλαση και την αναζωογόνηση του οργανισμού μας.
Ο Βασίλης Χορτομάνης με συγγενικά του πρόσωπα και την πρόεδρο της Τ.Κ. Σερρών Βάσω Μπουρβάνη, ορεινιώτισα στην καταγωγή.
«Τα γηρατειά μπορούν να γίνουν ευχάριστα»
Και είναι κρίμα δε, που άνθρωποι νεότεροι ήταν δραστήριοι και απολάμβαναν το θαυμασμό των άλλων, τα ίδια αυτά άτομα διαπιστώνουν ότι γίνονται παρελθόν, οι άλλοι τους αγνοούν και βρίσκονται απομονωμένοι στη μοναξιά. Αντίθετα, άλλοι φθάνουν σε μεγάλη ηλικία και εξακολουθούν να απολαμβάνουν τη ζωή τους, καθώς και ζευγάρια που γιορτάζουν την πεντηκοστή ή εξηκοστή επέτειο του γάμου τους. Άλλους τους λατρεύουν τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους και τους αναζητούν οι φίλοι και τους θαυμάζουν για τις ευχάριστες αφηγήσεις τους, τα ευτράπελα και πικάντικα ανέκδοτα.Είναι οι ίδιοι που αρνούνται να ενδώσουν στα γηρατειά και διαφωνούν ριζικά με την ατάκα του ηθοποιού Δημήτρη Χόρν: Νέος, μεσόκοπος, γέρος, τέζα».Αν δεν μπορούμε, πάλι, να παραβλέψουμε τα δυσάρεστα βιολογικά γεγονότα που συνοδεύουν την ηλικία αυτή, δεν πρέπει όμως να τ΄αφήσουμε να κυριαρχήσουν πάνω μας. Το παρελθόν αποτελεί σίγουρα, πηγή αποθεμάτων για το άτομο που έχει συσσωρεύσει πλήθος από εμπειρίες στη ζωή του. Σε μία προσπάθεια να αναστηλώσει την αυτοπεποίθηση του, ο ηλικιωμένος αρχίζει να αναμοχλεύει το παρελθόν του. καθησυχάζοντας τον εαυτό του με τη σκέψη: Σ’ όλη μου τη ζωή, έκανα αυτό το πράγμα, φυσικά και μπορώ να το ξανακάνω. Οι άλλοι που έδειχναν πάντα σεβασμό.Το γεγονός ότι ο μεγάλος μοιράζεται μαζί μας τις αναμνήσεις του από το παρελθόν, προσφέρει μεγάλη χαρά στο περιβάλλον του. Ετσι οι γέροι δεν Θάβονται στο παρελθόν, ούτε στρέφουν τα ματιά τους μακριά από το μέλλον. Οι φραγμοί ανάμεσα στις ηλικίες σπάζουν, όταν το παρελθόν γίνεται κοινή εμπειρία. Μία ευνοϊκή ανασκόπηση της ζωής προετοιμάζει το έδαφος για μία πιο γαλήνια στάση απέναντι της ζωής.Όταν το άτομο αποδέχεται με ηρεμία τον τρόπο της ζωής του, τότε μπορεί να χαλαρώσει και να απολαύσει τις μέρες του ως το τέλος.«Τα πράγματα είναι καλύτερα απ’ ότι περίμενα, λέει ο ηλικιωμένος. Απόκτησα αρκετά απ’ αυτά που περίμενα να μου δώσει η ζωή και όσο γερνάω, τα πράγματα φαίνονται καλύτερα απ’ ότι περίμενα».
Οι παππούδες εν δράσει- ηλικία και προσωπικότητα
Ο Βασίλειος Χορτομάνης δεξιά με τον δημοτικό σύμβουλο Σερρών Ορεινιώτη στην καταγωγή Αθανάσιο Γάτσιο.
Ο ρόλος του παππού, εξ άλλου, του προσφέρει μία νέα αίσθηση σκοπού και χρησιμότητας, ενώ η γιαγιά είναι πιο ειδική στις κοινωνικές σχέσεις και συναισθηματικές καταστάσεις. Υπάρχουν γέροι προσαρμοσμένοι στην κοινωνία και διατηρούν έναν δραστήριο τρόπο ζωής. Αντίθετα μερικοί τύποι δείχνουν παθητική διάθεση, άντρες της «κουνιστής πολυθρόνας» ενώ άλλοι τύποι, οι «θυμωμένοι» άνδρες οι οποίοι νοιώθουν ότι η ζωή δεν τους έχει φερθεί καλά και μπαίνουν στα γηρατειά με το παράπονο στα χείλη. Όλοι αυτοί οι τύποι βυθίζονται σε κατάθλιψη δίχως να μπορούν να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους. Το αποτελεσματικότερο φάρμακο για την καταπολέμηση του άγχους, της κατάθλιψης και της μελαγχολίας είναι το γέλιο και η ευθυμία. Με το γέλιο οι δοκιμασίες μικραίνουν και η αντοχή μας μεγαλώνει. Το γέλιο, μάλιστα έχει ευεργετικά αποτελέσματα και στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Γι’ αυτό και οι ανοιχτόκαρδοι σιγοτραγουδούν συχνά με τον βάρδο Καζαντζίδη: «Στης καρδιάς μου το χειμώνα φύτρωσε μία ανεμώνα».Η ηλικιωμένη γυναίκα πάλι, καθώς γερνάει αναπτύσσει νέες και βαθύτερες πτυχές της προσωπικότητα της και γίνεται περισσότερο εντυπωσιακή και δυνατή.
Μία ζωή γεμάτη έρωτα
Στιγμιότυπο απο τη συνάντηση των συμμαθητών του 13ου δημοτικού σχολείου Σερρών στο σχολείο της Ορεινής
Είναι, ακόμη λάθος να υποθέτουμε ότι μόνο οι νέοι δοκιμάζουν απολαύσεις. Για τους ηλικιωμένους υπάρχουν και άλλες χαρές. Η αγάπη που δίνουμε στα παιδιά και τα εγγόνια γυρίζει πίσω στην οικογένεια και την κοινωνία. Πολλοί, επίσης, νοιώθουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους να αγαπούν και να αγαπιούνται. Μπορεί οι περιστάσεις να είναι διαφορετικές, βέβαια αλλά ένα ζευγάρι, με αμοιβαία ιστορία έντονης σωματικής τρυφερότητας είναι ενδεχόμενο να μοιράζεται χάδια και φιλοφρονήσεις και στα γεράματα. Χρόνια αγάπης, διαποτίζουν αυτή την επαφή και μπορεί να ανανεώσει τρείς, τέσσερις και πέντε δεκαετίες οικειότητας. Η επιβεβαίωση της αισθησιακής επίγνωσης, άλλωστε, κάνει το άτομο πιο ζωντανό και ελκυστικό σε πολλές διαπροσωπικές σχέσεις.Πρέπει, λοιπόν, να χαίρεται το ζευγάρι, κάθε απόλαυση που του προσφέρει η ζωή, όπως το εκφράζει και ο ποιητής.«Γλυκό χινόπωρο της ζωής, σοφή και ατάραχη ώρα, ξέρεις, τα φίλτρα πίνοντας της λύπης να ευτυχείς, και να γλεντάς τον έρωτα σαν τη χρυσή οπώρα»
Οριστική αποχώρηση- τα γηρατειά σε προοπτική
Υπάρχει, άραγε, μέσα στο λαβύρινθο των γηρατειών, κάποια διέξοδος, ένα «φώς στο τούνελ» γι’ αυτά:
- Ναι είναι η απάντηση. Η προκατάληψη, ότι τα γεράματα είναι μια κατάσταση που δηλητηριάζει την ανθρώπινη ζωή, αποδεικνύεται σφαλερή.
Για πολλούς αιώνες, οι ηλικιωμένοι είχαν την ευθύνη για την μετάδοση της ιστορίας, των αξιών, του πολιτισμού. Αλλά και σήμερα, ακόμη, ο ρόλος τους στη διαβίβαση πληροφοριών είναι σημαντικός. Πολλοί ηλικιωμένοι ξεπερνούν τις δυσκολίες, ανοίγουν νέους δρόμους, προσφέρουν ιδέες. Νοιώθουν, επίσης ιδιαίτερη ικανοποίηση, όταν βλέπουν τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους να υψώνουν το φυσικό και πνευματικό τους ανάστημα.Εφοδιασμένος με την πολύχρονη πείρα και γνώση του, εκμεταλλεύεται τον ελεύθερο χρόνο του καλύτερα. Και τότε, κάθε γέρος και γριά, μπορεί να ακτινοβολεί από αγάπη, αναφωνώντας: «Τι αξία έχει να γερνάμε; Θέλω να ζήσω τα γηρατειά μου με την ίδια πληρότητα που έζησα τα παιδιά χρόνια μου και την εφηβεία μου».
Η παιδική ηλικία
Στο δεύτερο σκέλος της ομιλίας του ο Βασίλειος Χορτομάνης αναφερόμενος στη παιδική ηλικία τόνισε μεταξύ των άλλων:« Η αναγνώριση του παιδιού του τονώνει το αίσθημα της προσωπικής αξίας, ενώ η ταπείνωση, η μομφή, η περιφρόνηση το οδηγούν στο σύμπλεγμα της μειονεξίας. Το πιο αποτελεσματικό μέσο για μία σωστή αγωγή είναι το παράδειγμα. Αδυνατούν τα παιδιά να συλλάβουν την εικόνα του γονέα- δασκάλου που «δίδασκε και νόμο δεν κρατούσε». Η φυσική άμιλλα είναι, ένα ακόμη, μέσο που διατηρεί την καλή συμπεριφορά των παιδιών. Ο έπαινος, η επιδοκιμασία και η ηθική ανταμοιβή, εξάλλου πειθαρχούν και φιλοτιμούν τα παιδιά.Είναι σοβαρό λάθος, όμως να ικανοποιούμε και όλες τις απαιτήσεις των παιδιών. Ο σωστός τρόπος είναι: Να εξηγήσουμε στο παιδί, ότι αυτό που ζητάει είναι παράλογο. και ανέφικτο. Οι γονείς επιβάλλεται να φέρονται σαν τον πύραυλο- φορέα. Να υποβαστάζουν το παιδί τα πρώτα χρόνια, ώσπου να πετάξει με τα δικά του φτερά. Ρώτησαν κάποτε το γερμανό ποιητή Γκαίτε: Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να μορφώσει κανείς το παιδί του. Ο τρόπος που ο πατέρας του κανάρη μόρφωσε το παιδί του. Το έβαλε από μικρό να παλέψει με τη θάλασσα και να την κατακτήσει. Αν θέλουμε, λοιπόν την ευτυχία των παιδιών μας, πρέπει να καταλάβουμε ότι: ο ήλιος μία φορά φαίνεται στον άνθρωπο, στη παιδική του ηλικία. Αν τότε ζεσταθεί, σ’ όλη του τη ζωή θα είναι ευτυχισμένος».Η ομιλία του 93χρονου συνταξιούχου εκπαιδευτικού ολοκληρώθηκε με την απαγγελία στοίχων του Γ. Δροσίνη με τον τίτλο «Δίχως γηρατειά» Ακολούθησε συνεστίαση σε γνωστή ταβέρνα του χωριού με πλούσια εδέσματα πολύ συζήτηση, σκωπτικά σχόλια πειράγματα μεταξύ των συμμαθητών, συναισθηματικά φορτισμένες αναμνήσεις, σύντομες αναφορές σε ξεχωριστές στιγμές εκδηλώσεων και εκδρομών. Αυτό που προξένησε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν ότι στο τέλος της εκδήλωσης μετά τις αναμνηστικές φωτογραφίες ο 93χρονος Βασίλειος Χορτομάνης είπε: «Και του χρόνου εδώ και θα είμαστε όλοι» στέλνοντας το μήνυμα της αισιοδοξίας. Ορίστηκε η επόμενη συνάντηση να πραγματοποιηθεί το επόμενο έτος τον ίδιο μήνα. Την εκδήλωση τίμησαν οι παλαιοί μαθητές του 13ου Δημοτικού Σχολείου Κωνσταντίνος Γκέλας, Δημήτριος Χατζηπαντελής, Μανώλης Κηπουρός, Βασίλης Δημούδης, Γιώργος Ιχτιάρης, Γεωργία Μικροπούλου,Λουλουδά Κηπουρού, και Ζωή Τσουράκη.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση των κειμένων και των φωτογραφιών με οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο, χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού (Νόμος 2121/1993 και Διεθνής Σύμβαση της Βέρνης-Παρισίου Ν.100/1975 ΦΕΚ Α 162/1-8-1975),Επιτρέπεται η κοινοποίηση του link σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
