Αποκαλυπτική συνέντευξη στο “Σ.Θ.”
- Εξηγεί τους λόγους παρακμής των εφημερίδων
- Πιστεύει ότι στο ρίσκο κρύβεται η χαρά της ζωής
Του Δημητρίου Γ. Νάτσιου
Ο δημοσιογράφος Θανάσης Λάλας, ο άνθρωπος που έχει αποσπάσει συνεντεύξεις από μεγάλες προσωπικότητες σε όλη την υφήλιο βρέθηκε πρόσφατα στις Σέρρες και παρουσίασε το νέο του Βιβλίο «Έφοδος στον Ουρανό».Τον συναντήσαμε και δέχθηκε να απαντήσεις στις ερωτήσεις μας που αφορούν την κρίση στον Τύπο.Θεωρεί ο Τύπος δεν απειλείται από τη δύναμη της τεχνολογίας και πως θα βρει τον δρόμο του όταν τα πρόσωπα που ασχολούνται με αυτόν( εκδότες, δημοσιογράφοι) θα δώσουν στον αναγνώστη την είδηση, περιεχόμενο και ουσία.
Η έντυπη δημοσιογραφία περνά μία μεγάλη κρίση. Θα μπορέσει να την ξεπεράσει;
Είμαι από τους ανθρώπους του χώρου που πιστεύω ότι ο έντυπος τύπος δεν παρακμάσει ποτέ. Με άλλα λόγια δεν συμμερίζομαι την απαισιοδοξία ότι ήρθε το διαδίκτυο και θα εξαφανιστεί το έντυπο και η έντυπη δημοσιογραφία. Η κρίση είναι, σε αυτή την περίπτωση, στην χώρα μας, κρίση προσώπων. Η παρακμή στον Τύπο είναι παρακμή προσώπων. Συχνά τα πρόσωπα κάνουν την ακμή και την παρακμή σε ένα χώρο. Όταν λέμε παρακμή προσώπων εννοούμε δυο πράγματα. Υπάρχει μία εξαφάνιση της «δεύτερης σειράς» της δημοσιογραφίας που είναι και η πιο σοβαρή. Της οπισθοφυλακής της δημοσιογραφίας.Αυτοί είναι οι άνθρωποι που είναι πάντα κρυμμένοι πίσω από τα φώτα, είτε στην τηλεόραση, είτε στις εφημερίδες, είτε τα ραδιόφωνα. Αυτοί που δίνουν την ποιότητα στο μέσο και στο δημοσιογραφικό αποτέλεσμα. Για να καταλάβετε τι εννοώ ας πάρουμε για παράδειγμα «Το Βήμα» της Κυριακής την περίοδο που δούλευα κι εγώ εκεί. Η μεγάλη του δύναμη βρισκόταν στον Λεωνίδα Ζενάκο, ήταν διευθυντής σύνταξης και σύμβουλος έκδοσης της εφημερίδας. Ήταν για χρόνια, παράλληλα με την δημοσιογραφική του δραστηριότητα, δεξί χέρι και βασικός φιλολογικός συνεργάτης του Καρόλου Κουν… Είχε βαθειά γνώση, δυνατότητα επεξεργασίας της γνώσης, κριτική ματιά και ιδιότητα… Ήταν εξαίρετος φιλόλογος. Αυτός ο άνθρωπος ήλεγχε όλη την εφημερίδα πριν εκδοθεί. Ήταν το ποιοτικό μάτι της εφημερίδας. Η «αστυνομία» της έκδοσης.
Ήταν γνώστης του τι θα πρέπει να δημοσιευτεί στην εφημερίδα, πως πρέπει να δημοσιευτεί άρα αυτό που ήξερε το «σωστό» και το «λάθος» που περιείχε το κείμενο που παραδίδουμε όλοι οι δημοσιογράφοι. Ετσι αυτό που έφθανε στον αναγνώστη είχε μία ποιότητα και ένα επίπεδο άλλο. Το δεύτερο σημαντικό που οδήγησε στην παρακμή του εντύπου τύπου και της δημοσιογραφία συνολικότερα, έχει να κάνει με τους ίδιους τους εκδότες που έχουν πια την ιδιοκτησία των μεγάλων δημοσιογραφικών μαγαζιών. Κάποτε υπήρχαν εκδότες οι οποίοι προσπαθούσαν το έντυπο τους να είναι εμπορικό, και να βγάζει τα έξοδα του από την κυκλοφορία τους -δηλαδή από τους αναγνώστες τους- και κατ’ επέκταση απο τις διαφημίσεις που φιλοξενούσαν λόγω αναγνωσιμότητας. Τα έντυπα και οι εφημερίδες παλιά, απευθυνόταν στους αναγνώστες, αυτούς προσπαθούσαν να ικανοποιήσουν και έτσι να σταθούν οικονομικά και επιχειρηματικά «υγιείς». Σήμερα οι εκδότες δεν ενδιαφέρονται τι θα πουλήσει το έντυπο τους γιατί το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να χρησιμοποιούν την εφημερίδα το έντυπο το ραδιόφωνο την τηλεόραση, το διαδύκτιο, για την δύναμη που χρειάζεται στις άλλες δουλειές τους. Οπότε χάνει την αξία του το προϊον, χάνει την αξιοπιστία του το μέσο, χάνει την επαφή του με τις ανάγκες του αναγνώστη και συνδέεται με τις ανάγκες της εκάστοτε εξουσίας που θα ικανοποιήσει τα αλλά επιχειρηματικά σχέδια των ιδιοκτητών και εκδοτών Μέσων. Συνέπεια αυτού είναι η παρακμή της δημοσιογραφίας… Οι περισσότεροι, τώρα πια, άνθρωποι που έχουν μείνει στη δημοσιογραφία, μην έχοντας τον έλεγχο του τελικού προϊόντος από κάποιους δασκάλους του επαγγέλματος, όπως σας διηγήθηκα, δεν μπορούν να φθάσουν σε ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας και αξιοπιστίας και βέβαια έχοντας αυτές τις ανάγκες οι εκδότες πια γίνονται φερέφωνα μίας πολεμικής που δεν έχει σχέση με τον αναγνώστη που θέλει ενημέρωση, αλλά φερέφωνα των εκδοτών και ιδιοκτητών που στήνουν πολεμικές με τα κέντρα εξουσίας για να ικανοποιήσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια. Μα ο βασικός στόχος της δημοσιογραφίας είναι να απευθύνεται στον αναγνώστη που την αγοράζει και όχι στην εξουσία, να γίνεται δηλαδή ένας διάλογος ανάμεσα στο έντυπο και την εξουσία προς όφελος των αναγνωστών κι όχι των ιδιοκτητών. Οι δημοσιογράφοι και το έντυπο είναι η φωνή του αναγνώστη προς την εξουσία. Ο έλεγχος του απλού ανθρώπου, που δεν έχει φωνή, της εξουσίας. Αυτά κατά την γνώμη μου είναι η αιτία της παρακμής στον Τύπο στην Ελλάδα σήμερα. Τα έντυπα και οι εφημερίδες δεν ηττήθηκαν από το διαδύκτιο, αλλά από την έλλειψη ενδιαφέροντος… Παίρνεις μια εφημερίδα σήμερα και δεν βρίσκεις τίποτα το ενδιαφέρον, λείπει η ουσία, δεν υπάρχει ισχυρή θεματική στο περιεχόμενο της, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αγοράσεις την εφημερίδα για να την διαβάσεις. Παλιότερα αν κάποιος δεν διάβαζε το «Βήμα της Κυριακής» δεν είχε στις παρέες τι να πει. Το «Βήμα της Κυριακής» έφερνε την είδηση, έφερνε το γεγονός της συζήτησης στην παρέα.
Δηλαδή να θεωρήσουμε ότι η έντυπη δημοσιογραφία είναι σαν την Καστοριανή γούνα. Αρρωσταίνει αλλά δεν πεθαίνει;
Ναι, η δημοσιογραφία είναι άρρωστη τώρα, δεν πέθανε για πάντα, γιατί δεν θα πεθάνει ποτέ η καλή δημοσιογραφία, είναι αναγκαία… Και η ανάγκη δημιουργεί προϋποθέσεις ζωής… Δεν μπορώ να ελέγξω βέβαια την μεταφορά του λόγου σας γιατί δεν ξέρω τι συμβαίνει και γιατί, στη Καστοριανή γούνα, αλλά είμαι βέβαιος ότι είναι βαριά άρρωστη η δημοσιογραφία στην Ελλάδα.
Πόσο ρόλο «έπαιξαν» οι δημοσιογράφοι στην αναξιοπιστία του Τύπου;
Δεν θέλω να στραφώ κατά των συναδέλφων. Όταν ο άλλος κάνει προσπάθεια για να επιβιώσει, να ζήσει τα παιδιά του, την οικογένεια του γενικώς, θα κάνει διάφορα πράγματα και μέσα σε αυτά ίσως και πράγματα που δεν θα έπρεπε να κάνει. Το θέμα είναι ποιος έχει το όραμα για μία καλή εφημερίδα σήμερα… Όλοι λένε εύκολα… Αυτά θέλει ο κόσμος… Αυτή είναι μια ανοησία που θέλει να στηρίξει, να δικαιολογήσει μία αδυναμία… Ο,τι δεν μπορούμε να καταφέρουμε το φορτώνουμε στον κόσμο γενικώς… Ο κόσμος δεν θέλει για αυτό δεν το κάνουμε… Όχι δεν είναι έτσι… Ο κόσμος είναι πιο έξυπνος από μας, ξέρει καλά τι είναι σημαντικό, τι είναι ποιοτικό… Μπορεί να ικανοποιήσει την «πείνα» του και με ένα κακής ποιότητας φαγητό , αλλά ξέρει τι είναι το καλό φαγητό. Αν δεν έχει καλό φαγητό θα φάει ότι έχει… αυτό δεν σημαίνει δεν ξέρει τι τρώει. Σας εξήγησα πιό πάνω γιατί κατά την γνώμη μου δεν έχουμε καλές εφημερίδες πια και ούτε καλή δημοσιογραφία σε όλα τα Μέσα.
Μιλήστε μας για την εμπλοκή σας με την εφημερίδα «Πελοπόννησος»;
Όταν το 2006 σταμάτησα τη συνεργασία μου με το «Βήμα», θέλησα να ασχοληθώ με τον επαρχιακό Τύπο. Εκείνη τη περίοδο ήθελε να πάρει τον ΔΟΛ η εφημερίδα El Pais και είχα καταλάβει ότι η δύναμη της εφημερίδας αυτής στην ισπανόφωνη αγορά, ήταν ότι είχε 360 επαρχιακές εφημερίδες και 285 ραδιοφωνικούς σταθμούς σε όλες τις ισπανόφωνές περιοχές. Καταλάβαινα λοιπόν, ότι η επαρχία ήταν και είναι, ένα σημαντικό κομμάτι για να μπορέσεις να δημιουργήσεις μία δυνατή δημοσιογραφική φωνή. Αναμείχθηκα λοιπόν με αυτό το σκεπτικό, αλλά ατύχησα και έκανα λάθη που τα πλήρωσα ακριβά στην συνέχεια. Η ήττα, η καταστροφή έρχεται και για ανθρώπους που έχουν κάνει πολλές επιτυχίες στη ζωή τους. Η ήττα και η αποτυχία δεν είναι προνόμιο μόνο των ανόητων. Και η εξυπνάδα ηττάται όταν χάνει το όριο και δεν υπολογίζει πολλά μικρά που έχουν την δική τους δυναμική. Ετσι κι αλλιώς προηγούνται πολλές αποτυχίες μίας επιτυχίας και το αντίστροφο. Αυτό συμβαίνει στους ανθρώπους που τολμούν και αναλαμβάνουν ρίσκα. Η εφημερίδα «Πελοπόννησος» είναι ένα μεγάλο, παραδοσιακό δημοσιογραφικό μαγαζί στην Πάτρα και ήταν μεγάλη τιμή να συνεργαστώ με τους συνεργάτες και τους εκδότες της. Ηταν μεγάλη εμπειρία για μένα.
Ποια είναι η άποψη σας για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα;
Η οικονομική κρίση είναι μία μικρή καταστροφή, για να επανέλθουμε στα ίσα μας. Επρεπε να ξαναβρεθούμε με τον ευαυτό μας. Την περίοδο της μεγάλης οικονομικής «ακμής», διέκρινα ότι οι άνθρωποι είχαν χάσει τους εαυτούς τους. Είχα φίλους που ταξίδευαν και επέλεγαν μέρη που αποτελούσαν προορισμούς για πάμπλουτους ενώ δεν ήταν πάμπλουτοι…
Επισκεπτόταν το Παρίσι και συζητούσαν μόνο σε ποιο εστιατόριο έφαγαν και σε ποιο ξενοδοχείο έμειναν. Είχαμε γίνει την περίοδο της «ευδαιμονίας», όλοι μας, όρθιοι νεκροί στην Ελλάδα. Τον άνθρωπο δεν τον βλέπεις όταν δεν έχει, αλλά όταν έχει περίσσευμα… Στο περίσσευμα φαίνεται η ποιότητα του ανθρώπου και η αληθινή εξυπνάδα του… Η κρίση μας βοήθησε να ξανασυντηθούμε με τη ζωντάνια μας , την περιέργεια μας, και με πράγματα που είναι γέφυρα προς τη χαρά. Η κρίση μας επανέφερε μια αβεβαιότητα πολύ δημιουργική, μας έκανε και πάλι κυνηγούς κι όχι «τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας», που θέλουμε έναν δούλο για να κάνουμε αυτά που κάναμε μόνοι μας και μεγαλουργήσαμε! Πρέπει να ξαναρισκάρουμε για να πάμε εκεί που κρύβεται η ουσία της ζωής μας… Και αυτό το ρίσκο είναι η πραγματική χαρά της ζωής!
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση των κειμένων και των φωτογραφιών με οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο, χωρίς τη γραπτή άδεια του δημιουργού (Νόμος 2121/1993 και Διεθνής Σύμβαση της Βέρνης-Παρισίου Ν.100/1975 ΦΕΚ Α 162/1-8-1975),Επιτρέπεται η κοινοποίηση του link σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης
